صنعت پرداخت که تغییر و تحول دائمی بخشی از طبیعت آن است، نوآوری و مبادله را در هم می‌آمیزد و مسیرهای گوناگون را با سرعتی باورنکردنی می‌پیماید. شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان امروزی از ارزهای فیزیکی فاصله‌ای چشمگیر گرفته‌اند و به سراغ تراکنش‌های دیجیتالی رفته‌اند که از طریق کارت‌های بانکی، گوشی‌های هوشمند، کیف پول‌های دیجیتال و بعضی از فناوری‌های پوشیدنی انجام می‌گیرد. این چرخش مفهوم پرداخت را به‌کلی تغییر داده و به پدیده‌ای دیجیتال تبدیل کرده که به چشم‌اندازی کلی‌تر و پلتفرم‌محور تعلق دارد که شامل تجارت الکترونیک و فرایندهای مالی است.
در این عصر دیجیتال، دسترسی به پرداخت بیشتر و راحت‌تر شده و با تجربه کاربران همسویی نزدیک پیدا کرده است. کاربران امروزی از کیف پول دیجیتال، سهولت استفاده از کدهای کیوآر و کارایی پول موبایلی استقبال می‌کنند و اقتصادهای در حال توسعه را به‌سوی مرحله‌ای از امکانات بی‌حدوحصر برای خرید آنلاین و پرداخت‌های بدون تماس سوق می‌دهند. گروه مشاوره بوستون در «گزارش پرداخت‌ها در سال ۲۰۲۳»، پیش‌بینی کرده است که رشد درآمد بخش پرداخت طی پنج سال آینده رو‌به‌کاهش خواهد بود اما به حتم روندهای تازه راه جدیدی نیز باز خواهند کرد.
روندهایی که از فینتک انتظار می‌رود
در‌حال‌حاضر، صنعت فینتک رشد پرشتابی را تجربه می‌کند. وبسایت استاتیستا در یکی از گزارش‌های خود، پیش‌بینی خیره‌کننده‌ای از رشد بازار جهانی فینتک دارد و تخمین زده است که ارزش این بازار از ۱۲۷٫۶۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ به رقم ۳۳۲٫۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۷ خواهد رسید.
افزایش پذیرش پرداخت آنلاین، افزایش خدمات مالی تعبیه‌شده و افزایش تقاضا برای انواع خدمات مالی در بازارهای نوظهور از مهم‌ترین محرک‌های رشد بازار فینتک به شمار می‌آیند.
نتیجه اینکه مشاوره فینتک به امری ضروری برای شرکت‌ها و سازمان‌ها تبدیل شده است، زیرا هر شرکتی برای حفظ قدرت رقابت‌پذیری خود، ناچار است سراغ فناوری‌ها و بازارهای جدید برود. در بستر پرتکاپوی فینتک، آماده‌ایم تا در سال ۲۰۲۴، شاهد چند روند مهم باشیم که صنعت فینتک را دگرگون خواهند کرد.
خدمات مالی تعبیه‌شده
ادغام انواع خدمات مالی در پلتفرم‌های غیرمالی سر به فلک خواهد کشید. پلتفرم‌های تجارت الکترونیکی که به کاربران‌شان اعتبار می‌دهند، رسانه‌های اجتماعی که امکانات و زمینه‌های پرداخت را فراهم می‌آورند و شرکت‌هایی مانند پی‌پل، استرایپ و اسکوئر که کارشان تسهیل پرداخت است، به بخشی از فرایندهای پرداخت روزمره تبدیل شده‌اند و نمونه‌هایی از خدمات مالی تعبیه‌شده محسوب می‌شوند.
بااین‌حال، از نظر یکپارچه‌سازی و ادغام، در مارکت‌پلیس‌ها و پلتفرم‌های نرم‌افزار به‌صورت خدمت موانع و مشکلاتی وجود دارد. قرار است خدمات مالی تعبیه‌شده مشکلات مالی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط را کمتر کنند، ولی در رابطه با تطبیق‌پذیری، امنیت و چشم‌اندازهای نظارتی، همچنان پیچیدگی‌هایی وجود دارد. به نظر می‌رسد که با توجه به پیچیدگی‌ها و هزینه‌های توسعه خدمات مالی درون‌سازمانی، مشارکت استراتژیک بهترین رویکرد باشد. با نگاهی به آینده، می‌توان پیش‌بینی کرد که هوش مصنوعی مولد و تحلیل داده عوامل پیشرفت فناوری‌های مالی تعبیه‌شده خواهند بود و در نتیجه، شاهد شخصی‌سازی بیشتر در محصولات مالی و طراحی خدمات مالی اختصاصی برای بعضی از صنایع خواهیم بود.
شتاب‌گیری ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی
بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف با راه‌اندازی ارز دیجیتال مخصوص خودشان، می‌توانند چشم‌انداز ارزهای دیجیتال را متحول کنند. هدف دولت‌ها از عرضه ارزهای دیجیتال تحت حمایت بانک مرکزی این است که شمول مالی را افزایش بدهند، هزینه تراکنش را پایین بیاورند و در صورت امکان، پرداخت‌های فرامرزی را متحول کنند.
علاقه به ارزهای دیجیتال بانک مرکزی روزبه‌روز بیشتر می‌شود. برای نمونه، چین استفاده آزمایشی از یوان دیجیتال را آغاز کرده است تا وابستگی نظام پرداخت این کشور به اپلیکیشن‌هایی مانند وی‌چت و علی‌پی را کاهش بدهد. چند کشور دیگر از جمله سوئد، کره جنوبی، باهاما و آمریکا نیز بررسی ارز دیجیتال بانک مرکزی خود را آغاز کرده‌اند. سازمان‌های بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول و اداره صنعت و امنیت نیز درباره پیامدهای ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و تأثیر آن بر ثبات مالی و نظام پولی جهان فعالانه مطالعه می‌کنند.
از سوی دیگر، نهادهای بخش خصوصی در امور مالی و فناوری نیز می‌خواهند در اکوسیستم ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی، حضور داشته باشند و در توسعه کیف پول‌های دیجیتال و پلتفرم‌هایی برای تسهیل تراکنش‌های ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی، نقش‌آفرینی کنند.
بلوغ امور مالی غیرمتمرکز
تکامل امور مالی غیرمتمرکز همچنان ادامه دارد و در این حوزه، نرم‌افزارهای غیرمتمرکز امن‌تر و پیشرفته‌تری توسعه پیدا می‌کند. بعد از این هم باید چشم‌انتظار پیشرفت در حوزه‌های وام‌دهی، استقراض و کشت سود با تمرکز بر مقیاس‌پذیری و مقررات‌پذیری باشیم.
در سال ۲۰۲۴، امور مالی غیرمتمرکز وارد دوره‌ای از تحول خواهد شد که مشخصه آن بلوغ و توسعه است. پروتکل‌های وام‌دهی و استقراض پالوده‌تر خواهد شد و صرافی‌های غیرمتمرکز امکانات و قابلیت‌های خلاقانه‌ای را معرفی خواهند کرد. دامنه پوشش بیمه‌های غیرمتمرکز نیز افزایش خواهد یافت و امکانات مربوط به سفارشی‌سازی این نوع از بیمه‌نامه‌ها بیشتر خواهد شد.
اوج‌گرفتن سوپراپلیکیشن‌ها
سوپراپلیکیشن‌ها خدمات متعددی را در قالب پلتفرمی واحد ارائه می‌دهند و کاربرد آن‌ها برای مصرف‌کنندگان معمولی روزبه‌روز بیشتر می‌شود. ازآنجایی‌که به‌آسانی می‌توان از طریق این پلتفرم‌ها به خدماتی متنوع دسترسی داشت، انتظار می‌رود سوپراپلیکیشن‌ها رشدی تصاعدی را تجربه کنند.
پلتفرم‌هایی مانند وی‌چت، علی‌پی و گرب با تجمیع خدمات متنوع در درگاهی واحد، توانسته‌اند چشم‌انداز فناوری دیجیتال را متحول کنند. رشد ادامه‌دار این پلتفرم‌ها در بخش‌های مختلف ادامه خواهد داشت و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۳، ارزش بازار سوپراپلیکیشن‌ها به ۸۸۷٫۳ میلیارد دلار برسد.
چالش‌های بانکداری به‌صورت خدمت
همکاری در زمینه بانکداری به‌صورت خدمت که در ابتدا شامل بانک‌ها و فین‌تک‌هایی بود که از ای‌پی‌آی استفاده می‌کردند، هم‌اکنون با موانعی روبه‌رو است. بانک‌ها به‌دلیل تجربه و تخصص محدودی که در فناوری‌های دیجیتال دارند، در دیجیتال‌سازی و به‌کارگیری ای‌پی‌آی‌ها با مشکلاتی مواجهند و ناچارند برای حل مشکلات خود، سراغ شرکت‌های فناوری غیرمالی بروند.
هم‌زمان با گسترش استفاده از ای‌پی‌آی‌ها، فین‌تک‌هایی که در حوزه ای‌پی‌آی تخصص دارند مشتریان بیشتری پیدا خواهند کرد و فین‌تک‌های دیگر برای ورود به بخش خدمات بانکی، مشکل خواهند داشت.
۶. شخصی‌سازی مبتنی بر هوش مصنوعی در فینتک
هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی فینتک را متحول کرده‌اند و امکانات چشمگیری برای شخصی‌سازی خدمات مالی پدید آورده‌اند. سبدهای سرمایه‌گذاری شخصی‌سازی‌شده و مدیریت بهتر ریسک نمونه‌هایی از این نوع خدمات مالی است. علاوه بر این، هوش مصنوعی نقش مهمی در تشخیص و پیشگیری از تقلب دارد.
از سوی دیگر، چت‌بات‌های مجهز به هوش مصنوعی نیز به بخش جدایی‌ناپذیری از پلتفرم‌های فینتک تبدیل شده‌اند و می‌توانند کاربران را راهنمایی کنند و در صورت نیاز، به آن‌ها مشاوره بدهند.
توسعه بانکداری باز
بانکداری باز که به‌واسطه اقدام‌های نظارتی به جلو حرکت می‌کند، در سطح جهانی در حال پیشرفت است و برای بانک‌های جدید و قدیمی سودمند است. با وجود این، بانک‌های قدیمی با چالش ادغام فناوری‌های جدید در فرایندهای خود مواجهند.
نفوذ گسترده گوشی‌های هوشمند و پیشرفت فناوری‌های سازمانی روند تکاملی بانکداری باز را تسریع می‌کند و به بانک‌های دیجیتال اجازه می‌دهد تا از معماری‌های درهم‌تنیده فناوری اطلاعات بهره بگیرند.
پیش به‌سوی آینده
چشم‌انداز فینتک در سال ۲۰۲۴ نویدبخش آن است که فناوری و امور مالی بیش از پیش با یکدیگر ترکیب خواهند شد و بستری را فراهم خواهند کرد که در آن، دسترسی، نوآوری و تحول در اولویت قرار خواهند گرفت. از آنجایی که این روندهای تحول‌آفرین تعاملات مالی و درک کاربران را بازتعریف خواهد کرد، صنعت فینتک به‌سوی آینده‌ای یکپارچه‌تر حرکت خواهد کرد که در آن، دسترسی به خدمات مالی ساده‌تر و فراگیرتر خواهد بود.