سال میلادی گذشته برای صنعت فینتک پُر از شگفتی بود. بعضی روندها افول کردند، و بعضی دیگر با شدت بیشتری احیا شدند. سال ۲۰۲۴ با اتفاقات جذابش، از بازگشت دوبارهٔ رمزارزها طی ماههای اخیر گرفته تا کُندی در خروج سرمایه و تغییرات مهم در بازارهای نوظهور، تحولی عمیق را برای این صنعت رقم زد. در این مقالهٔ بلاگ مکس سه روند مهمِ فینتک در سال گذشته را مرور میکنیم.
۱. بازگشت رمزارزها
سال ۲۰۲۴ شاهد بازگشتِ رمزارزها به کانون توجهات بود. با وجود افت اخیری که در ارزش این بازار وجود داشت، بیتکوین سقفهای قبلی را در هم شکست، و به رکورد ۱۰۰هزار دلار رسید.
کارشناسان عقیده دارند این جهش قیمتی بهخاطر افزایش پذیرش نهادی رمزارزها، شرایط اقتصاد کلان و البته انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده رقم خورد.
تقریباً نیمی از صندوقهای پوشش ریسک سنتی طی سال ۲۰۲۴ روی داراییهای دیجیتال سرمایهگذاری کردند، درحالیکه این رقم در سال ۲۰۲۳ فقط ۲۹درصد بود. حتی ۳۳درصدِ این صندوقها اعلام کردند قصد افزایش سرمایهگذاری در این حوزه را دارند.
دیگر اینکه سرمایهگذاران خُرد هم دسترسی آسانتری به رمزارزها دارند. رگولاتورهای ایالات متحده چند صندوق قابل معاملهٔ (ETF) بیتکوین را تأیید کردهاند و شرکت بلکراک (BlackRock) هم پیشنهاد کرده سرمایهگذاران علاقهمند تا سقف ۲درصد از سبد سرمایهگذاری خود را به بیتکوین اختصاص بدهند.
بانکهای مرکزی هم به فعالیتشان در این حوزه ادامه میدهند. جالب است بدانید ۱۳۴ کشور دنیا، از جمله کشورهای عضو گروه ۲۰، مشغول بررسی نسخههای دیجیتال ارزهایشان هستند. اقتصادهای بزرگی مثل هند و برزیل از مرحلهٔ آزمایشی به اجرای اولیهٔ ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) گذر کردهاند.
واقعیت این است که فناوری بلاکچین اولین کاربرد واقعیِ خود را (فراتر از گمانهزنیهای آیندهنگرانه) پیدا کرده است، و آن هم چیزی نیست جز استیبلکوینها.
ارزش بازار استیبلکوینهای پشتوانهدار کالایی تا تاریخ ۱ اوت ۲۰۲۴ به ۱٫۳میلیارد دلار رسید! این رشد بهواسطهٔ استفاده در تجارت الکترونیک، حوالهها و مدیریت خزانهداری بوده است.
۲. کمبود عرضهٔ اولیهٔ سهام
طی سال میلادی گذشته، با وجود همهٔ نشانههای بهبود اقتصادی، عرضههای اولیهٔ سهام (IPOها) در حوزهٔ فینتک تقریباً متوقف بودند. شرکتهایی مثل استرایپ (Stripe) و کلارنا (Klarna)، که انتظار میرفت طی این سال عمومی شوند، بهخاطر نوسانات بازار تصمیم گرفتند این فرایند را به تأخیر بیندازند.
با همهٔ اینها، ممکن است شرایط تغییر کنند. پیشبینی میشود تعدادی از شرکتها در سال ۲۰۲۵ عمومی شوند. در رویداد Money 2020 که سال ۲۰۲۴ برگزار شد، یکی از موضوعات پُربحث این بود که کدام شرکتها بهاحتمال زیاد عرضهٔ اولیه خواهند داشت.
کارشناسان حوزهٔ فینتک از استرایپ، چایم (Chime)، مانی فوروارد (Money Forward)، کلارنا و پلید (Plaid) بهعنوان گزینههای محتمل برای عرضهٔ عمومی نام بردند.
اما بهرغم کاهش تعداد IPOها، بازار خروج همچنان فعال بود، بهویژه در معاملات ادغام و اکتساب (M&A) با رویکرد استراتژیک و سایر توافقات.
در این میان مهمترین معاملات در بخش پرداختها رخ دادند، از جمله پیشنهاد ۳۵میلیارد دلاریِ شرکت Capital One Financial Corp برای خرید Discover Financial Services و طرح ۵٫۰۴میلیارد دلاریِ گروهی از سرمایهگذاران برای خصوصیسازی شرکت کانادایی Nuvei Corp.
رمزارزها و استیبلکوینها هم از این روند مستثنی نبودند. برای نمونه، استرایپ شرکت BRD-GE، ارائهدهندهٔ زیرساخت استیبلکوینها، را با قیمتی بیش از یکمیلیارد دلار خرید.
۳. اکوسیستمهای نوظهور استارتاپی
سال ۲۰۲۴ بار دیگر ثابت کرد نوآوری به مراکز و حوزههای سنتیتر محدود نمیشود، و در اکوسیستمهای نوظهور همچنان پویاییهای خودش را دارد، و چهبسا با جذابیتهای بیشتری هم در این حوزهها روبهرو است.
نوآوریهای مبتنی بر فینتک در بازارهای نوظهور در فعالیتهای دولتی بهوضوح دیده میشوند. انتقال آنی پول همچنان در بازارهایی نوظهور مانند هند، برزیل و کشورهای دیگری درحال گسترش است، و تأثیر چشمگیری هم دارد.
شرکت McKinsey & Co پیشبینی میکند اقتصاد مبتنی بر پول نقد در بسیاری از بازارهای نوظهور مانند هند، از ۲۳درصدِ امروز به کمتر از ۱۰درصد طی ده سال آینده کاهش یابد.
این بازارها قدرتهای منطقهایِ قابل توجهی ایجاد کردهاند. برای نمونه، Nubank برزیل یکی از بزرگترین نئوبانکهاست. شرکت Jio در هند زیستبومی چندمیلیارد دلاری را پایهگذاری کرده است.
نکتهٔ مهم اینکه بسیاری از این شرکتها به منطقهٔ اولیهشان محدود نماندهاند و به بازارهای دیگر هم گسترش یافتهاند. برای مثال Dlocal در سرتاسر آمریکای جنوبی، آفریقا و آسیا رشد کرده است، و انتظار میرود این روند در آینده ادامه یابد.
چشمانداز آینده چیست؟
مثل همیشه بعضی بخشها روندی کاهشی دارند، و بخشهای دیگری شاهد افزایش فعالیتهایشان هستند. برای مثال، فینتکهای متمرکز بر محیطزیست، اجتماعی و حاکمیت (ESG) با چالشهایی مواجه شدند، زیرا تمرکز سرمایهگذاران از سرمایهگذاریهای پایدار بهخاطر بازده مالی ناامیدکننده در سال ۲۰۲۳ منحرف شد.
در مقابل، هوش مصنوعیِ مولّد به پُرطرفدارترین فناوری در دنیای فینتک تبدیل شد، و ارائهٔ خدمات مالی شخصیسازیشده، شناسایی تقلب و خودکارسازی فرایندها را تسهیل کرد. نمونهٔ جالبی از این تغییر همکاری OpenAI با بانکهای بزرگ برای استفاده از مدلهای خودکار ارزیابی اعتباری است.
در نهایت یکی از روندهای قابل توجهِ سال میلادی گذشته، بازگشت دوبارهٔ شرکتهایی بود که از اوج محبوبیتشان فاصله گرفته بودند! برای مثال، شرکتهای Root و Dave که در آغاز سال شرایطی نامناسب داشتند، توانستند جایگاه خود را بازیابی کنند.
سهام Root در ژانویهٔ ۲۰۲۴ کمتر از ۱۰ دلار معامله میشد (در مقایسه با بیش از ۳۵۰ دلار در دورهٔ اوج خودش). اما این شرکت توانست قیمت سهامش را ۷برابر کند و به بیش از ۷۰ دلار در روزهای پایانیِ سال ۲۰۲۴ برساند. سهام شرکت Hippo، ارائهدهندهٔ بیمهٔ مسکن، هم از ارزشی کمتر از ۱۰ دلار به نزدیک ۳۰ دلار رسید.
خلاصه اینکه سال ۲۰۲۴ پُر از پیچوخمهای غیرمنتظره برای فضای فینتک بود. اما همانطور که بعضی قیمتهای سهام و رمزارزها نشان میدهند، فینتک از دستهای رو به افول به حوزهای قوی برای سرمایهگذاری تبدیل شد.
حالا در سال ۲۰۲۵ هستیم، و همهچیز برای خلق شگفتیهای بیشتر آماده است، آن هم در صنعتی که هرگز برای مدت طولانی ثابت نمیماند! پیشبینیِ شما از وضعیت فینتک طی سال میلادی جاری چیست؟